12 jaar was ik toen mijn moeder overleed. Het was op een woensdagmiddag. Het was het einde van een hele zware periode. Het was ook het begin van een nieuwe periode. Een periode die ik niet kende. Want rouwen, hoe doe je dat? Op maandag zaten mijn broer en ik weer op school en ook mijn vader die docent was stond ‘gewoon’ weer voor de klas. Het was alsof er niets gebeurd was.
27 jaar was ik toen mijn vader overleed. Het was op een woensdagavond. Het was het einde van een hele zware periode. In de laatste fase van zijn leven ben ik iedere dag bij hem geweest. Dat hij binnen enkele dagen zou komen te overlijden was zo heftig dat ik me ziekmeldde. Ik kreeg er geen vragen over van mijn werkgever. Toch voelde ik me schuldig en toen mijn vader na drie weken nog niet overleden was ben ik met een zwaar gevoel toch maar weer aan de slag gegaan. Twee dagen later overleed hij. Ik voelde me schuldig dat ik die laatste dagen niet ook bij hem gebleven was. Een gemiste kans.
Ik voelde me óók schuldig dat ik al zoveel weken verzuimd had. Dus na de uitvaart ging ik weer aan de slag. Dat wordt toch van je verwacht. Rouwen doe je in je eigen tijd, toch? Wees worden en het rouwproces dat daarbij hoort, daar koopt een werkgever niets voor. Ik dacht dat het erbij hoorde. Het zou me een boel verlaat rouwverdriet bespaard hebben want de pijn van niet rouwen haalde me jaren later keihard in.
In mijn (andere) baan bij een grote reisorganisatie heb ik ook soms te maken met medewerkers die een dierbare verliezen. Op zo’n moment klapt er een laatje in mij open en kan ik me inbeelden wat zij moeten doorstaan. Maar in mijn rol als leidinggevende heb ik ook een ander petje op. Er wordt van me verwacht de kaders duidelijk te maken en te proberen het ziekteverzuim te beperken. Dat snap ik. Op persoonlijk vlak is het geen goede mix & match. Dat gevoel werd bevestigd door een van mijn collega’s. Ze vertelde me dat de opgelegde druk om weer aan het werk te moeten haar gevoel van rouw over het verlies van haar pas overleden moeder overheerste. Ik voelde me er schuldig om. Maar medewerkers die zich ziekmelden na een overlijden kosten nu eenmaal geld. Gelukkig is mijn organisatie erg flexibel en kan er veel, maar er zijn wel grenzen. Dat een medewerker die goed kan rouwen minder snel langdurig uitvalt en bovendien loyaler is vergeten we nog wel eens in onze calvinistische maatschappij.
In mijn werk als uitvaartverzorger ontmoet ik mensen die een dierbare verliezen. Ik herken het einde van een vaak zware periode en ben er aan het begin van een nieuwe. Ik vertel dan graag over de essentie van goed rouwen en dat je dat met het ingaan van een nieuwe periode niet moet vergeten. Dat kost tijd. Tijd die ik iedereen gun. Ik zie het in de ogen van de mensen die een dierbare bezoeken op de natuurbegraafplaats waar ik gastvrouw ben. Ik hoor het in de verhalen, vaak van de ouderen, meestal pensionado’s. De rust die zij uitstralen doordat zij wekelijks en soms dagelijks komen rouwen is een verademing. Hoe mooi zou het zijn als dit ook gegund is aan de kinderen, die vaak door (moeten) jakkeren?
Dat er nu aan de kamer erkenning gevraagd wordt voor rouwende nabestaanden en er aangedrongen wordt op rouwverlof kan ik alleen maar toejuichen. Het doet een beetje pijn dat dit voor mezelf te laat komt. Ik hoop ook dat ik het nooit meer nodig zal hebben, want dat betekent dat mijn partner pas overlijdt nadat we met pensioen zijn, dat is toch anders. Maar misschien belangrijker nog dat mijn kinderen ons dan hebben overleefd. Als het rouwverlof er komt zou dat een geschenk zijn voor mijn kinderen, zodat zij wel de tijd krijgen om te kunnen en mogen rouwen om hun ouders, zonder zich schuldig te hoeven voelen.
Bij de start van een leven krijgen we in Nederland maanden om te wennen aan het nieuwe gezinslid en mogen we wennen om elkaar te leren kennen en dat is geweldig. Hoe geweldig zou het zijn als er juist aan het einde van het leven dat je met elkaar jarenlang opgebouwd hebt ook tijd krijgt om te wennen dat je alleen door moet. Voor mij is dat geen wens maar een must. Ik vind overigens dat dit niet voor rekening hoeft te komen van de werkgever en het gelijk moet staan aan zwangerschapsverlof. Ik heb de petitie getekend. Jij ook?
https://rouwverlof.petities.nl/
Het is niet bij wet (wet op de lijkverzorging) verplicht dat een overledene in een kist moet liggen als hij begraven of gecremeerd wordt. Wat wel verplicht is, is dat het lichaam bedekt moet zijn. Een overledene moet hygiënisch vast kunnen worden gehouden voor het vervoer naar het graf of bij de invoer in de crematieoven. Bij gebruik van een wade, een grote doek waarin de overledene gewikkeld wordt, moet er ook een draagbaar of opbaarplank gebruikt worden. Anders kan het lichaam niet in de crematieoven ingevoerd worden.
Lees meer
De kosten van een uitvaart in kleine kring zijn heel afhankelijk van de wensen van de nabestaanden. Maar laten we er voor dit voorbeeld even vanuit gaan dat de overledene thuis wordt opgebaard, er op de dag van het afscheid in de eigen huiskamer een intiem samenzijn wordt georganiseerd en er geen rouwkaarten worden verstuurd. De rouwauto brengt de overledene naar het crematorium, familie zwaait de rouwauto uit en keert dan met hun gasten terug in de woning om nog koffie te drinken met een paar broodjes erbij. Op de eenvoudige kist van de overledene lag slechts één bloem. Wij hebben ervoor gezorgd dat er op een televisie een fotopresentatie vertoond werd en de lievelingsmuziek van de overledene werd gedraaid. Doordat we tig kaarsen hadden meegenomen die overal op verschillende zuiltjes stonden was het een heel sfeervol samenzijn. Prijspeil 2023
Lees meer
In principe mag een uitvaart op elke dag van de week plaatsvinden, ook op feestdagen. Veel locaties zijn echter op zondag gesloten. Op zaterdag en zondag berekenen veel locaties, zoals begraafplaatsen bijvoorbeeld, een weekendtoeslag. Het is dus afhankelijk van de wensen van de nabestaanden wat er in het weekend georganiseerd kan worden. Daarnaast speelt de beschikbaarheid van de gewenste locatie een rol. In 2023 kampen we nog steeds met een groot personeelstekort, een probleem dat er ook vaak voor zorgt dat we ergens niet terecht kunnen, simpelweg omdat er geen mensen zijn die voor ons kunnen werken.
Lees meer